Ümumi sual üzrə ən çox soruşulan suallar

Uşağımda ASP olub-olmadığını necə bilə bilərəm?

Uşağın davranışını müşahidə edin
və narahatlığa səbəb olarsa, psixiatra müraciət edin.

  • Uşağın davranışının xüsusiyyətləri erkən yaşda nəzərə çarpa bilər. Onları görməməzlikdən gəlmək olmaz, dərhal bir mütəxəssislə əlaqə saxlamalısınız. Hər hansı bir inkişaf pozuntusunun (yalnız autizm deyil) erkən diaqnozu və erkən müdaxilə uşağın uğurlu reabilitasiyasının vacib göstəriciləridir.
Ətraf mühit faktorları autizmli uşaqlarin inkişafina təsir edə bilər mi?

Bəli, edə bilər. Elmi ictimaiyyətdə autizmin genetik təbiəti ilə bağlı fərziyyənin üstünlük təşkil etməsinə baxmayaraq, ətraf mühit faktorlarının təsirini inkar etmək olmaz. Bu sahədə tədqiqatların həcminin artması sayəsində son 10-15 ildə alimlər bu amillərin öyrənilməsində mühüm irəliləyişlər əldə ediblər. Bunlara aşağıdakılar daxildir: valideyn yaşı, vaxtından əvvəl və/və ya çətin doğuş, hamiləlik intervalı, anada diabetin aşkarlanması, ananın ikinci və/və ya üçüncü trimestr antidepresanları qəbul etməsi və s. Ətraf mühit faktorları tək başına nadir hallarda autizmə səbəb olur, lakin genetik faktorlarla birlikdə inkişaf pozuntusunun riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırırlar.

Danışmayan ASP olan uşaq daha böyük yaşda danışmağa başlaya bilərmi?

Bəli, ola bilər. Autizm spektri pozuntusu (ASP) olan bir çox uşaqda ünsiyyət və dil inkişafında gecikmələr və ya çətinliklər var. Bu gecikmələrin də öz spektri var və yüngül formadan ağır formalara qədər dəyişir.

Orta hesabla, ASP ilə olan uşaqların təxminən 40% -i "nitqsiz" olaraq təsnif edilir, yəni onlar yalnız bir neçə tək sözdən istifadə edirlər və ya danışıq dilindən ümumiyyətlə istifadə etmirlər. Bu uşaqlar hər zaman ətrafla ünsiyyət qura bilmirlər, bir çox "nitqsiz" uşaqlar yazılı dildən və ya alternativ ünsiyyət üsullarından (məsələn, PECS kartları) istifadə edə bilərlər. ASP ilə olan "nitqsiz" uşaqlar üzərində aparılan tədqiqatların çoxu müvəffəqiyyətli dil inkişafının proqnozlaşdırıcısı kimi erkən müdaxiləyə yönəlmişdir.

Görünüşdən insanın ASP olduğunu başa düşmək olarmı?

Xeyr, autizm xaricən görünmür.

Diaqnoz yalnız davranışın peşəkar müşahidəsinin nəticələrinə əsasən qoyula bilər. İlk dəfə görüşdüyünüz birinin autizm ola biləcəyindən narahatsınızsa, diaqnoz qoyulub qoyulmamasından asılı olmayaraq hər kəsin dəyərli olduğunu və hörmətə layiq olduğunu unutmayın.

ASP yaşla inkişaf edə bilərmi?

Xeyr, ola bilməz. Rəsmi diaqnozun yetkinlik dövründə qoyulduğu hallar olsa da, bu, zamanla bir insanın autizm inkişaf etdirdiyi anlamına gəlmir.
Autizmin mühüm diaqnostik meyarlarından biri də erkən uşaqlıqda simptomların başlamasıdır.